Czynniki wpływające na zdolność kredytową

Do najważniejszych czynników wpływających na zdolność kredytową zalicza się

• wysokość dochodów do dyspozycji osoby ubiegającej się o kredyt,

• źródła oraz systematyczność uzyskiwania dochodów,

• aktualne obciążenia i zobowiązania kredytowe oraz poza kredytowe,

• rodzaj oraz wysokość kredytu,

• okres kredytowania,

• rodzaj rat (równe lub malejące),

• dotychczasowa historia kredytowa,

• wiek kredytobiorcy,

• liczba osób w gospodarstwie domowym,

• wysokość wkładu własnego,

• dodatkowe zabezpieczenia (np. inna należąca do kredytobiorcy nieruchomość).

Definicja zdolności kredytowej

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Prawo bankowe definiuje zdolność kredytową następująco:„Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie”.

Oceny zdolności kredytowej banki dokonują samodzielnie i posiadają z reguły własne, stworzone w tym celu dedykowane metodyki oddzielne dla osób fizycznych, oddzielne dla przedsiębiorstw. Badaniu zdolności kredytowej służy analiza kredytowa.

Badanie zdolności kredytowej

Elementy istotne w procesie badania zdolności kredytowej

• Źródła spłaty kredytu – dochody

• Koszty utrzymania

• Koszty finansowe – zobowiązania finansowe

Czynniki wspierające proces badania zdolności kredytowej

• Dokumenty i informacje przedstawiane przez kredytobiorcę

• Bazy danych – zewnętrzne i wewnętrzne

Źródła spłaty kredytu - dochody

• Na potrzeby oceny zdolności kredytowej bank wyznaczy poziom dochodów netto kredytobiorcy. Wysokość dochodów musi być stabilna w całym okresie kredytu.

• Niektóre źródła (np. dochód z umowy o pracę w firmie rodzinnej) oraz składniki dochodów(np.premie nieregularne, nadgodziny,nagrody jubileuszowe)nie są uwzględniane przez banki. Szczegółowe zasady regulują procedury wewnętrzne banków.

• Bank powinien określić zdolność kredytobiorcy do kreowania dochodów w całym okresie trwania umowy, zwracając szczególną uwagę na okres, w którym należy oczekiwać osiągnięcia przez kredytobiorcę wieku emerytalnego.

Koszty utrzymania gospodarstwa domowego

Gospodarstwo domowe – osoby spokrewnione lub niespokrewnione, wspólnie

zamieszkujące i utrzymujące się. Osoby samotne, utrzymujące się samodzielnie, to jednoosobowe gospodarstwa domowe (Rekomendacja S)

Koszty utrzymania gospodarstwa domowego uzależnione są od ilości osób w danym gospodarstwie domowym. Bank szacują te koszty w oparciu o deklaracje wnioskodawców oraz o dane statystyczne określane przez instytucje zewnętrzne

Dodatkowo do kosztów utrzymania mogą być doliczane stałe wydatki ponoszone np.: w związku z edukacją przedszkolną i szkolną, koszty utrzymania samochodu, ubezpieczenia oraz inne wydatki odzwierciedlone w wyciągach z rachunków bankowych

Koszty finansowe

Zobowiązania kredytowe:

w sektorze bankowym:

• raty kredytów bankowych (raty kredytów walutowych powiększone o dodatkowe bufory) raty kredytów bankowych zaciągniętych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej,

• rata wnioskowanego kredytu hipotecznego powiększona o parametr potencjalnego wzrostu stopy procentowej,

• obciążenia z tytułu posiadanych limitów (ROR, karty kredytowe) – najczęściej jako określony % przyznanego limitu

w sektorze niebankowym

• obciążenia z tytułu posiadanych limitów (ROR, karty kredytowe) – najczęściej jako określony % przyznanego limitu raty kredytów w firmach pożyczkowych raty pożyczek pracowniczych

Zobowiązania finansowe inne niż kredytowe – zobowiązania, z których klient nie może się wycofać, tj. wynikające m.in. z przepisów prawa lub mających charakter trwały i nieodwołalny:

• zasądzone alimenty renty wypłacane przez wnioskodawcę renty wypłacane przez wnioskodawcę

Analiza zdolności kredytowej

Bank dzieli na dwie podstawowe części - ilościową i jakościową. Analiza ilościowa to przede wszystkim analiza sytuacji finansowej potencjalnego kredytobiorcy, a w tym:

• uzyskiwane dochody

• miesięczne koszty utrzymania (czynsz, opłaty za media itp.)

• obecne zadłużenie, np. spłacane obecnie kredyty, wysokość zadłużenia z kart kredytowych, dostępne limity, poręczone kredyty

Mówiąc najogólniej bank porównuje nasze przychody i nasze wydatki w skali miesiąca, aby stwierdzić czy zostają nam jakieś nadwyżki, które mogą posłużyć do spłaty nowego kredytu.

Musimy pamiętać, że dla banku dość istotne jest źródło dochodów (np. umowa o pracę, umowa zlecenie itp.), które w każdym przypadku musi być legalne.

Druga część analizy to analiza jakościowa czyli sprawdzenie takich danych, które mają istotny wpływ na skłonność przyszłego klienta do wywiązywania się z zaciągniętych zobowiązań tzn.:

• wiek, stan cywilny, liczba osób będących na jego utrzymaniu, status mieszkaniowy i majątkowy, wykształcenie, staż pracy, wykonywany zawód, zajmowane stanowisko

• historia kredytowa, która pokazuje, czy dana osoba sumiennie spłacała wcześniej zaciągnięte zobowiązania finansowe

W trakcie analizy zdolności kredytowej bank pobiera raport z BIK, aby dowiedzieć się czy aktualnie posiadamy jakieś zobowiązania i jak spłacaliśmy nasze wcześniejsze kredyty lub pożyczki.